İngiltere için nasıl turist vizesi alabilirim?

Turizm amaçlı seyahat ediyorsanız, öncelikle İngiltere 2023 turist vizesi için online başvuru formunu doldurmanız gerekmektedir. Uygun vize kategorisini seçtikten sonra, İngiltere vize başvuru formunu online olarak doldurmalı ve başvurunuzu onaylatıp ödemenizi yaparak rezervasyon aşamasına geçmelisiniz. Vize randevusu ve şahsen katılım, Birleşik Krallık vize başvuru sürecinde zorunlu adımlardır. Geçmişte Birleşik Krallık vizesine başvururken parmak iziniz alınmış olsa bile, yeni bir vize başvurusunda bulunurken biyometrik bilgilerinizi yeniden göndermeniz gerekecektir. Dolayısıyla “İngiltere vizesi almak için randevuya gitmem gerekir mi?” sorusunun cevabı “evet “tir.

İngiltere vize randevusuna evraklarınızla birlikte gidebilir ya da online başvuru yaparak evraklarınızı sisteme yükleyebilirsiniz. Birleşik Krallık vizesi için gerekli belgeler başvuru sahibi tarafından vize başvuru sistemine yüklenebilir, bir danışman aracılığıyla yüklenebilir veya başvuru gününde vize başvuru merkezinin bir temsilcisi tarafından taranabilir. Vize başvurusu beklemedeyken orijinal belgeler İngiltere Başkonsolosluğu’na gönderilmeyecektir. Belgelerin elektronik başvuru sistemine yüklenmesi hakkında daha fazla bilgi için İngiltere vizesi için belgelerinizi tarama ve yükleme bölümüne bakınız.

İngiltere’ye turist vizesi başvurusu sürecindeki her adım çok önemlidir. Doğru başvuru yapmak, başvuru için doğru koşullara ve belgelere sahip olmak kadar önemlidir. Doğru başvuru yapabilmek için, bireysel başvuru sahibi için bir dosya oluşturulmalı ve başvuru sahibinin her türlü özel durumu açıklanmalıdır. Bu aşamada, başvuru için destekleyici belgeler çok önemlidir. Standart zorunlu başvuru belgeleri mevcut durumu açıklamak için her zaman yeterli olmayabilir.

Bu gibi durumlarda, dosya vizeyi destekleyici ek belgelerle güçlendirilmelidir.

Birleşik Krallık vize başvuruları yetkili vize başvuru merkezleri tarafından kabul edilmektedir. İngiltere Başkonsolosluğu vize başvurularını şahsen kabul etmemekte veya randevu vermemektedir. Belirlenmiş Vize Başvuru Merkezi, başvuru dosyasını ve biyometrik verileri İngiltere Başkonsolosluğuna gönderir.

Yukarıdaki prosedür Birleşik Krallık turist vizeleri için de geçerlidir. Birleşik Krallık turist vizeleri için pandemi, ticari kabul veya genel saygısız itibar sorunları yoktur. Birleşik Krallık, turist vizesi için gerekli koşulları karşılayan, mevcut durumlarını belgeleyebilen ve mali yeterlilik veya sponsorluk ve kapasite gösterebilen kişilere turist vizesi vermektedir.

Birleşik Krallık’a turizm amacıyla seyahat eden kişiler, Birleşik Krallık’taki standart turist vizesi kategorilerinden biri olan turist vizesine başvurmalıdır.

Birleşik Krallık turist vizesi almak için öncelikle online olarak Birleşik Krallık vizesine başvurmanız gerekmektedir. Online başvuru yaptıktan sonra vize başvurunuz için randevu almanız ve başvuru sürecini tamamlamanız gerekecektir.

Seyahat tarihinizden en az üç ay önce Birleşik Krallık turist vizesine başvurmanız gerekmektedir. 6 aylık vize, 2 yıllık vize, 5 yıllık vize veya 10 yıllık vize için başvurabilirsiniz.

Birleşik Krallık’a düzenli olarak seyahat etmesi gereken kişiler 2 yıllık, 5 yıllık veya 10 yıllık Birleşik Krallık vizesine başvurabilirler. Uzun süreli vize başvurusu yapılır ve onaylanırsa, geçerli bir vizeyle Birleşik Krallık’ta kalış süresi seyahat başına maksimum altı aydır. İngiltere vizesine ilk kez başvuruyorsanız ve pasaportunuzda başka bir ülke için vizeniz yoksa, İngiltere vizesine ilk başvurduğunuzda altı aylık turist vizesine başvurmanız tavsiye edilir.

Halihazırda Birleşik Krallık vizeniz varsa veya daha önce hiç Birleşik Krallık vizesi almadıysanız

Halihazırda Birleşik Krallık vizeniz varsa veya daha önce hiç Birleşik Krallık vizesi almadıysanız, ancak pasaportunuzda birkaç geçerli ve süresi dolmuş vizeniz veya diğer ülkelerden giriş/çıkış damgalarınız varsa, altı aydan uzun süreli Birleşik Krallık vizesi için başvurabilirsiniz. Mobil pasaportu ve seyahat geçmişi olanlar, Birleşik Krallık’a uzun süreli turist vizesi için onay almayı daha kolay bulacaklardır.

Birleşik Krallık’ı turist olarak ziyaret etmek için vize başvurusunda bulunanlar için, özellikle ilk kez vize başvurusunda bulunuyorsanız, turistik seyahatin ayrıntılarını sağlamak önemlidir. Seyahatin niteliğine ilişkin bir açıklama ve başvuru sahibinin Birleşik Krallık’ta kalacağı otellerin bir göstergesi, seyahatin amacı hakkında daha fazla ayrıntı sağlayacak ve başvuru sahibinin turizm amaçlı seyahat ettiğine dair kanıt sağlayacaktır.

Türkiye’de ikamet eden Türk vatandaşları veya Türkiye’de ikamet eden yabancı uyruklular, Birleşik Krallık vizesi almak için temel gereklilikleri karşıladıklarından emin olmalı ve vize başvurusunda bulunmalıdır.

Temel gerekliliklere ek olarak, turist vizesi alınmasına katkıda bulunan gereklilikler başvuru sahibinin koşullarına bağlı olarak değişebilir. Buna ek olarak, koşullar nedeniyle karşılanamayan vize gereklilikleri ek açıklamalar ve ek belgelerle karşılanabilir ve bu da vize onayına yol açabilir. Bu nedenle, İngiltere’ye vize başvurusunda bulunurken belgelerin başvuru sahibinin koşullarına göre kişiselleştirilmesi ve sunulması çok önemlidir.

– Vize damgası için boş sayfaları olan geçerli bir pasaport.

– Türkiye’de ikamet eden yabancılar için; Türkiye’de oturma ve çalışma izni gerekmektedir.

– Birleşik Krallık turist vizesi başvuru formunu doldurun.

– İngiltere turist vizesi başvuru ücretini ödeyin.

– İngiltere vize başvuru merkezi aracılığıyla randevu alın ve randevuya şahsen katılın.

– Randevu gününüzde biyometrik verilerinizi beyan edin.

– Turist vizesine başvurmak için gerekli belgelerin eksiksiz bir setini hazırlayın.

– Turistik seyahat sırasında ortaya çıkan masrafları karşılayabileceklerini kanıtlayacak mali belgelere sahip olmak.

– Turistik seyahatten sonra Birleşik Krallık’tan ayrılacaklarını kanıtlamak için ikamet ettikleri ülkede yaşamak için zorunlu bir nedene sahip olmaları.

– Devamlılığı olan eğitim ve/ veya iş hayatına sahip olmalıdır.

– Çalışmayan başvuru sahipleri, tam zamanlı mali durumlarını teyit edebilecek ve gezi seyahati için yeterli mali rezervleri olan bir sponsor sunarak başvuruda bulunmalıdır. (Çalışmayan ülke vatandaşları için Birleşik Krallık vize gerekliliklerine bakınız).

– Düzenli transferlerin yapıldığı bir banka hesabı sağlayın.

– Birleşik Krallık’a turist vizesi almayı kolaylaştıran bir seyahat geçmişine sahip olun.

– Birleşik Krallık vize başvuru formuna doğru girişler yapın.

– Vize başvuru belgeleri, vize başvuru sahibinin veya varsa vize sponsorunun orijinal belgeleri olmalıdır.

Türkiye’den Birleşik Krallık turist vizesi için başvuranlar, yetkili bir Birleşik Krallık vize başvuru merkezi olan TLS Contact aracılığıyla başvuru yapmalıdır. Bu yetkili merkezler vize hazırlama, biyometrik beyan, pasaport teslimi ve iadesi gibi hizmetler sunmaktadır. TLS Contact, Birleşik Krallık vize başvurusu, vize onayı veya reddi sürecine ilişkin herhangi bir değerlendirme yapma yetkisine sahip değildir.

Türkiye’nin her ilinde yetkili bir Birleşik Krallık vize ve pasaport verme merkezi bulunmamaktadır. Bu nedenle, Birleşik Krallık turist vizesi için başvuranların en yakın merkezin bulunduğu şehri değiştirmeleri gerekebilir.

İngiltere’de vize merkezi olan şehirler

Ankara Adana Antalya İzmir İstanbul Bursa

İngiltere turist vizesi randevusu için tercih edilen şehir, başvuru sahibinin ikamet ettiği bölge olmak zorunda değildir. Başvuru sahipleri, ikamet ettikleri şehirden bağımsız olarak, vize randevularına istedikleri merkezden gelebilirler.

Birleşik Krallık turist vizesi başvuruları İstanbul’daki Birleşik Krallık Başkonsolosluğu’na şahsen kabul edilmemektedir. Başvurular Vize Başvuru Merkezi aracılığıyla Birleşik Krallık Konsolosluğu’na yapılır.

Birleşik Krallık’ı turist olarak ziyaret etmek isteyen, geçmişte Birleşik Krallık vizesi almış olan ve ilk kez vize başvurusunda bulunacak olan tüm kişilerin 2023 Birleşik Krallık turist vizesine başvurmaları gerekmektedir. Vize başvurusunda bulunurken pasaportunuzu, randevu onayınızı, başvuru formunun ilk sayfasının çıktısını ve belgelerinizi tarayıp sisteme yüklediğinize dair onayı yanınızda getirmeniz gerekecektir. Eğer belgelerinizi taratıp randevu gününüzde başvuracaksanız, randevu gününüzde tüm A4 belgelerinizin hazır olması gerekmektedir.

– İngiltere vizesi randevuları online olarak alınmaktadır.

– Birleşik Krallık Başkonsolosluğu’ndan telefon veya e-posta yoluyla vize randevusu almak mümkün değildir.

– Randevu alabilmeniz için önce resmi Birleşik Krallık vize sistemi üzerinden bir vize başvuru formu doldurmanız gerekecektir.

– Vize başvuru formunu doldurmadan ve vize ücretini ödemeden Birleşik Krallık’ a giriş vizesi için randevu alamazsınız.

– Bir vize randevusu alındıktan sonra, örneğin vize türünüzü değiştirmek için girdiğiniz ayrıntıları değiştiremezsiniz. Randevu onaylandıktan sonra, rezervasyon sırasında seçilen Birleşik Krallık vize randevu yerini/merkezini değiştirmek de mümkün değildir.

– Vize randevuları yardımlı veya self-servis olarak alınabilmektedir. Self-servis vize randevuları için kaydolan başvuru sahipleri, talep edilen vize belgelerini tarayıp sisteme yüklemeyi kabul etmektedir. Destekli bir hizmet için randevu alan başvuru sahipleri, randevu gününde başvuru merkezinde belgelerini taratırlar.

– Yardım hizmeti satın alan ve belgelerini tarama yardımı için Birleşik Krallık vize başvuru merkezine teslim eden başvuru sahipleri ek bir hizmet ücreti öderler. Kendi İngiltere vize evraklarını taratan başvuru sahipleri online vize ücretini ödedikten sonra İngiltere vize randevu gününde ödeme yapmazlar. Bu kişilerin vize ücretinden ayrı olarak giriş ücreti ödemeleri gerekmemektedir.

– Vize randevusunu ayarlayan ve dosyayı İngiltere Başkonsolosluğu’na ileten yetkili merkez, başvuru sahibinin belirlenen saatten 15 dakika önce ilgili merkezde bulunmasını talep eder. Belirlenen saatte gelmeyen başvuru sahiplerinin başvuruları kabul edilmeyebilir.

– 2024 Birleşik Krallık vize randevusu gününde mülakat yok.

– Birleşik Krallık vizesine başvuru süreci yaklaşık 30 dakika sürmektedir. Yoğunluğa bağlı olarak, başvuru günündeki bekleme süresi daha uzun olabilir.

– Randevu günü pasaportun aslı başvuru merkezine teslim edilir. İngiltere vize başvurusu etiket ile yapıldığı ve vize pasaporta basıldığı için pasaport teslimi şarttır. Kısa bir süre içinde yurtdışına seyahat eden ve pasaportlarını teslim etmek istemeyen kişiler, ek bir ücret karşılığında pasaportsuz vize başvurusunda bulunabilirler, ancak vizelerini aldıktan sonra pasaportlarını tekrar basmaları istenecektir.

– İngiltere vizesi için kabul gününde parmak izi alma, pasaport teslim etme, fotoğraf çekme ve belgelerin taranması da dahil olmak üzere tüm gereklilikler yerine getirildikten sonra, başvuru sahibi memurdan başvurunun tamamlandığını gösteren bir belge (kontrol listesi) alacaktır. Vize kararı verildikten sonra pasaportunuzu alırken ihtiyacınız olacağı için lütfen bu belgeyi saklayın.

İngiltere 2024 turist vizesinin ücreti, vize başvurusunun geçerlilik süresine bağlıdır. Turistik vizesi için başvuranlar öncelikle vize süresini belirlemeli ve seçilen süre için geçerli olan vize ücretini ödemelidir. Vize ücretleri; başvuru yapılan ülkeye, başvuru kategorisine ve istenen vize süresine göre belirlenmektedir.

Turist vizeleri kısa süreli vizeler (genel turist vizeleri) kategorisine girmektedir. Bu kategoride, altı aya kadar kısa süreli, iki yıla kadar uzun süreli, beş yıla kadar uzun süreli ve 10 yıla kadar uzun süreli vizeler için başvuruda bulunulabilir. Vize onayı çoklu giriş(ler) şeklinde verilmektedir. Birleşik Krallık vizeleri için tek giriş veya çoklu giriş seçenekleri başvuru sırasında mevcut değildir.

Birleşik Krallık turist vizesi başvuru ücretleri aşağıdaki gibidir

– Kısa dönem (altı aya kadar, tek veya çoklu giriş): £115

– Uzun vadeli (iki yıla kadar); £400

– Uzun vadeli (beş yıla kadar); £771

– Daha uzun vadeli (10 yıla kadar); £963

Daha önce Birleşik Krallık’ a veya vize gerektiren başka bir ülkeye seyahat etmemiş olan ilk kez Birleşik Krallık vizesi başvurusunda bulunanlara, ilk vize başvurularında altı aylık Birleşik Krallık turist vizesine başvurmaları tavsiye edilir. İlk vizeleri onaylandıktan sonra, iki yıllık Birleşik Krallık turist vizesine, beş yıllık Birleşik Krallık turist vizesine veya on yıllık Birleşik Krallık turist vizesine başvurabilirler. Uzun süreli vize başvurusunda bulunup ilk vize için onay almak da mümkündür, ancak onayın verilebilmesi için bazı koşulların karşılanması gerekebilir.

Vizenizin reddedilmesi halinde Birleşik Krallık turist vizesi ücreti iade edilmez. Vize ücretini ödediyseniz ve vize başvurunuz reddedildiyse, başvurunuzu iptal edebilir ve para iadesi talebinde bulunarak vize ücretinizi geri alabilirsiniz. Birleşik Krallık vize ücreti, yalnızca başvuru sahibi henüz bir randevuya katılmamışsa iade edilebilir.

Vize ücreti, online başvurunun tamamlandığı resmî web sitesindeki talimatlara göre ödenir. Ödeme için kredi kartı gerekmektedir. Banka havalesi veya nakit ödeme mümkün değildir.

Ücret, vize başvurusu ve rezervasyon sırasında tahsil edilecektir. Ödeme rezervasyon gününde veya rezervasyondan sonra yapılamaz.

Birleşik Krallık vize ücretine ek olarak ilave bir hizmet bedeli alınmaktadır. Turist vizesi başvurusunda bulunanlar için kısaltılmış vize başvuru süresi, erken rezervasyon, pasaportsuz başvuru ve başvuru sürecinde özel hizmetler gibi ek hizmetler takdir edilebilir.

– Birleşik Krallık Express (öncelikli) turist vizesi ücreti; £250

– Süper Ekspres (Süper Öncelikli) İngiltere turist vizesi ücreti. £956

– Yardım Hizmeti- Belge Tarama Hizmeti £28 

– Esnek başvuru

– Pasaportsuz başvuru.

Birleşik Krallık turist vizesi başvuru sahipleri yukarıda listelenen ek hizmetleri kullanabilirler. Bu isteğe bağlı hizmetler tüm başvuru merkezlerinde mevcut olmayabilir. Bu nedenle, ek hizmetler satın almadan veya seyahat tarihlerinizi planlamadan önce vize başvuru merkezinde sunulan ek hizmetleri kontrol etmeniz önerilir.

Ayrıca, bazı hizmetler belirli bir süre için geçici olarak askıya alınabilir. 

İngiltere’ye turist vizeleri en az altı ay ve en fazla 10 yıl için verilir; 10, 5 veya 2 yıllık uzun süreli İngiltere vizesine başvururken, başvuru sahibinin gerekli vize koşullarını karşılaması ve talep edilen vize süresine karşılık gelen vize ücretini ödemesi gerekir. Vize ücreti ödenmiş olsa bile, konsolosluk başvuruyu uygun bulmayabilir ve kısa süreli vizeyi onaylayabilir. Bu durumda, Birleşik Krallık’ta uzun süreli kalış vizesi için ödenen ücret iade edilmeyecektir.

Turist vizeleri her zaman çok girişli vizelerdir ve en az altı ay süreyle verilir. Bir vizenin başlangıç tarihi genellikle vizenin onaylandığı tarihtir. Bazı durumlarda vizenin başlangıç tarihi konsolosluk tarafından belirtilen seyahat tarihi olabilir. İngiltere turist vizesinin geçerlilik süresi, ülkeye giriş yaptıktan sonra değil, vize etiketindeki başlangıç ve bitiş tarihlerine göre teyit edilmelidir.

Geçerli bir turist vizesi ile Birleşik Krallık’ta kalış süresi giriş başına 180 gündür. Vizenizin geçerlilik süresi boyunca Birleşik Krallık’a birden fazla kez giriş ve çıkış yapabilirsiniz.

Birleşik Krallık turist vizesi alabilmek için vize randevusundan önce vize başvuru formunun doldurulması gerekmektedir. Bu form Schengen vizesi formundan daha ayrıntılıdır. Formda kişisel bilgileriniz, seyahat bilgileriniz ve seyahat geçmişinizle ilgili bir dizi sorunun yanıtlanması ve formun İngilizce olarak doldurulması gerekmektedir.

İngiltere turist vizesi başvuru formu kısa süreli vize kategorisinde doldurulmalıdır. Turistik seyahatin detayları ve tarihleri doğru olmalı ve formdaki tüm bilgiler doğru olmalıdır.

İngiltere’ye vize alma süreci ve İngiltere için online vize başvuru formunun nasıl doldurulacağı hakkında bilgi için “İngiltere’ye Online Vize Başvurusu” başlıklı makalemizi okuyun.

İngiltere turist vizesi için gerekli belgeler

İngiltere’ye turist vizesi almak için gerekli belgeler, başvuru sahibinin mevcut durumunun teyit edilmesi açısından çok önemlidir. Bu nedenle bir İngiltere vizesi başvuru sahibinin hazırlaması gereken tüm temel belgelerin hazırlanması gerekmektedir.

İngiltere’ye turist vizesi için hazırlanması gereken belgeler kişisel belgeler, istihdam durumunu teyit eden belgeler ve mali durumu teyit eden belgeler olarak ayrılabilir. Başvuru sahibinin mevcut gelir durumu, istihdam durumu ve aile bilgileri. Başvuru sahipleri, içinde bulundukları koşullara göre uygun bir belge listesi hazırlamalıdır.

İngiltere’ye turist vizesi almak için gerekli belgeler, başvuru sahibinin mevcut durumunu teyit etmesi açısından oldukça önemlidir. Bu nedenle İngiltere vize başvuru sahibinin hazırlaması gereken tüm zorunlu evrakların hazır olması gerekmektedir.

İngiltere’ye turist vizesi için hazırlanması gereken belgeler kişisel belgeler, istihdam durumunu teyit eden belgeler ve mali durumu teyit eden belgeler olarak ayrılabilir. Başvuru sahibinin mevcut gelir durumu, istihdam durumu ve aile bilgileri. Başvuru sahipleri, içinde bulundukları koşullara göre uygun bir belge listesi hazırlamalıdır.

• Pasaport, seyahat dönüş tarihinizden sonra en az 6 ay geçerli ve vize etiketinin basımı için en az iki (2) boş sayfasının olması gerekir.
• Kimlik kart fotokopisi. Yabancı uyruklu kişilerin geçerli oturum veya çalışma izni kartlarının fotokopileri (en az 6 ay olmalıdır)
• Yerleşim yeri belgesi
• Tüm aile bireylerini gösteren tam vukuatlı nüfus kayıt örneği
• Online olarak doldurulmuş İngiltere vize başvuru formu
• Döküman Checklist
• Dökümanların taratılıp sisteme yüklendiğine dair belge
• Son 6 aylık banka dökümleriniz (kaşeli ve imzalı)
• Ulaşım ve konaklama belgeleri (rezervasyon kabul edilmektedir)
• Ek gelir belgeleri (Araç ruhsatı, tapu veya kira sözleşmeleri)
• Birlikte seyahat edeceğiniz kişi ya da kişiler var ise vize görüntüleri
• Eski ve yeni pasaportlarınızda olan Birleşik Krallık (UK), Schengen ülkeleri, Kanada, Rusya, Çin ve Japonya vizelerinin görüntüleri.

• Şirket evrakları (Vergi levhası, faaliyet belgesi, imza sirküleri, ticaret sicil gazetesi fotokopileri)
• Şirket sahibi iseniz, şahsi banka dökümleriniz ile birlikte şirket banka dökümleriniz (son 3 aylık olabilir)
• Konsolosluğa hitaben, şirket antetli kağıdına yazılmış vize talep dilekçesi
• SGK barkodlu hizmet dökümü

• Kurum izin yazısı
• Şirket evrakları (Vergi levhası, faaliyet belgesi, imza sirküleri, ticaret sicil gazetesi fotokopileri)
• SGK barkodlu hizmet dökümü
• SGK barkodlu işe giriş belgesi
• Son 3 aylık, kaşeli ve imzalı maaş bordroları
• Son 6 aylık banka dökümleriniz

• Kurum izin yazısı (izinli olduğunuz tarihler belirtilmelidir)
• Görev kimlik kart fotokopisi
• SGK barkodlu hizmet dökümü
• Maaş bordroları (Son 3 aylık)
• Banka dökümleriniz (kaşeli ve imzalı)

• Emekliliği gösteren belge. (E-devlet)
• Son 3 aylık emekli maaşınızın yattığı ve varsa diğer banka dökümleriniz (kaşeli ve imzalı)

• Seyahat masraflarınızı karşılayacak sponsorunuzun olması gerekir. Sponsorunuz; eşiniz, anneniz ya da babanız olabilir.
• Sponsorunuz ile akrabalık bağınızı göstermesi için Tam Vukuatlı Nüfus Kayıt Örneği
• Sponsorunuzun, çalışma durumuna göre belgelerini hazırlaması gerekir.
• Sponsor dilekçesi İngilizce
• Sponsorunuzun banka dökümleri

• Vize talep dilekçesi İngilizce
• Bağlı olduğunuz meslek odasından İngilizce olarak alınmış belge
• Meslek kimlik kartı
• İşyerinize ait ruhsat, vergi levhası, imza beyannamesi

• Sponsorunuz ile akrabalık bağınızı göstermesi için Tam Vukuatlı Nüfus Kayıt Örneği
• Sponsorunuzun çalışma durumuna göre hazırlayacağı belgeler
• Sponsora ait banka dökümleri
• Sponsor dilekçesi, İngilizce
• Öğrenci Belgesi, İngilizce ve güncel tarihli
• 18 yaşından küçükler için Noter Onaylı Muvafakatname.
• Sponsor kimlik fotokopisi

• Gelir elde edilen kişi ya da kuruluşlardan alınabilecek fatura ya da sözleşmeler
• Sahip olduğunuz sertifikalar ve diplomalar
• Yaptığınız iş ile ilgili varsa sosyal medyadaki görseller
• İş ilişkisi içerisinde bulunduğunuz kişi ya da kuruluşlardan alınabilecek referans yazıları